İnsancıl Hukuk Çerçevesinde Çocuk Askerler Sorunu Astana Yayınları

İnsancıl Hukuk Çerçevesinde Çocuk Askerler Sorunu Astana Yayınları

İÇİNDEKİLER

KISALTMALAR

GİRİŞ

I. BÖLÜM

İNSANCIL HUKUKTA SİLAHLI ÇATIŞMANIN TÜRLERİ VE BİREYLERİN STATÜLERİ

1.1. SİLAHLI ÇATIŞMANIN TÜRLERİ

1.1.1. Uluslararası Silahlı Çatışmalar

1.1.2. Uluslararası Nitelikte Olmayan/ İç Silahlı Çatışmalar

1.2. SAVAŞÇI-SİVİL AYRIMI(COMBATANTS-CIVILIANS)

1.2.1. Savaşçılar(Combatants)

1.2.1.1. Düzenli silahlı kuvvetler, milis ve gönüllü birlikler, levée en masse

1.2.1.1.1. Savaşmayanlar(non-combatants)ve çatışma dışı kalanlar(hors de combat)

1.2.1.2. Savaş esirleri(prisoners of war)

1.2.1.3. İmtiyazsız savaşçılar (unprivileged combatants) ve hukuk dışı savaşçılar(unlawful combatants)

1.2.1.3.1. Casuslar(spies)

1.2.1.3.2. Paralı askerler(mercenaries)

1.2.1.3.3. Gerillalar(guerillas)

1.2.2. Siviller(Civilians)

1.3. DEĞERLENDİRME

II. BÖLÜM

ÇOCUK HAKLARI VE ÇOCUK ASKERLER

2.1. ÇOCUK VE ÇOCUK HAKLARI

2.2. ULUSLARARASI HUKUK METİNLERİNDE ÇOCUK ASKERLER

2.2.1. Cenevre Sözleşmeleri Ek Protokolleri

2.2.2. Çocuk Haklarına Dair BM Sözleşmesi

2.2.3.Çocuk Haklarına Dair Birleşmiş Milletler Sözleşmesi’ne Ek Çocukların Silahlı Çatışmalara Dahil Olmamaları İle İlgili İhtiyari Protokol

2.2.4. Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) Roma Statüsü

2.2.5. Afrika Çocuk Hakları ve Refahı Sözleşmesi

2.2.6. Cape Town Prensipleri

2.2.7.Silahlı Kuvvetler ve Silahlı Gruplarla İlişkili Çocuklar Hakkında Paris Prensipleri

2.2.8.Bı̇rleşmı̇ş Mı̇lletler Çocuk Adalet Sı̇stemı̇nı̇n Uygulanması Hakkında Asgari Standart Kurallar (Pekı̇n Kuralları)

2.2.9. ILO 182 No’lu En Kötü Biçimlerdeki Çocuk İşçiliğinin Yasaklanması ve Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Acil Eylem Sözleşmesi

2.3. ÇOCUK ASKER KULLANIMININ SEBEPLERİ

2.4. ÇOCUK ASKER KULLANANLARIN YARGILANMASI

2.4.1. Tanrı’nın Direniş Ordusu (Lord’s Resistance Army-LRA) Liderleri Davası

2.4.2. Sierra Leone Özel Mahkemesi (Special Court for Sierra Leone-SCSL)

2.4.3. Thomas Lubanga Dyilo Davası

2.5. ÇOCUK ASKERLERİN YARGILANMASI

2.5.1. Omar Khadr Davası

2.5.2. Jawad Davası

2.5.3. Diğer Örnekler

2.6. DEĞERLENDİRME

SONUÇ
KAYNAKÇA
Silahlı çatışmaların etkisini ve şiddetini azaltmayı amaçlayan insancıl hukukun temel kaynaklarından biri olan Cenevre Sözleşmeleri ve Ek Protokolleri’nin temel mantığına göre bireyler ya savaşçıdır ya da sivildir. Böyle olmakla beraber günümüz dünyasında yaşanan çatışmalarda bu ayrımı yapmak her zaman kolay değildir. Özellikle fiziksel, zihinsel ve duygusal yeterliliğe tam olarak ulaşmamış olan çocukların silahlı çatışmalarda doğrudan düşmanca eylemlere katılmış olması fail/mağdur çizgisini epeyce bulanıklaştırmaktadır. Öte yandan çocukların karar verme yetisini ne zaman kazandıkları, silahlı çatışmalara gönüllü olarak katılıp katılamayacakları, kültürel farklılıkların önemli olup olmadığı gibi cevap vermesi zor olan sorular meseleyi daha da karmaşık hâle getirmektedir. Birtakım uluslararası hukuk metinlerinde çocukların silah altına alınmaması ve düşmanlıklarda kullanılmaması yönünde hükümler olsa da açık ve kesin çözüme ihtiyaç duyulan hususlar hâlâ bulunmaktadır. Bunlardan biri de çocuk askerlerin savaşçı mı yoksa sivil mi olduğu meselesidir. Bu çalışmada, çocuk askerlerin hukuki statülerinin insancıl hukukun temel mantığı çerçevesinde nasıl ele alınacağı incelenmektedir. Umut edilir ki bu çalışmada yer verilen tartışmaların hiçbir anlamının kalmadığı ve silahlı çatışmaların olmadığı bir dünyada yaşamak sadece hayal değildir