1258/1842 Yılı Nüfus Defterine Göre - Çüngüş 2 Çizgi Kitabevi Yayınları

Osmanlı Devleti`nde ilk nüfus sayımı Yeniçeri Ocağı`nın kaldırılmasından sonra vergi ve askerlik için uygun olan nüfusun tespiti amacıyla Sultan II. Mahmut döneminde yapılmıştır. Söz konusu bu çalışmalar ilk modern sayımlar olmakla birlikte ahalinin tamamını kapsayan bir nitelik taşımamaktadır. Zira nüfus defterlerinde sadece erkekler kaydedilmiştir. Tutulan nüfus defterleri hane esas alınarak yazılmıştır. Tutulan bu nüfus defterlerinde, yerleşim merkezlerinde ikamet eden tüm erkek nüfusun adı, lakabı, mesleği, baba adı, baba mesleği, eşkali, yaşları, engel durumları, askerliğe dair durumları ve gerçekleştirdikleri göç hareketlerine dair bilgiler kaydedilmiştir. Nüfus Defterlerinden, sayımların yapıldığı dönemdeki meskûn mahalle ve köylerin isimleri, kişilerin aile yapıları ve özellikleri, yaşları, meslekleri, hastalık durumları ve toplumsal statüleri hakkında bilgi edinilmektedir. Bu kapsamda 1842 tarihli ve 2662 numaralı Çüngüş kazası nüfus defteri incelenmiştir. Çüngüş kazası nüfus defterinden hareketle XIX. yüzyılın ortalarında Çüngüş`ün idari durumu, kaza merkezi ve kazaya bağlı köylerdeki erkek nüfusun dağılımı, kazanın dini-etnik yapısı, yaş gruplarına dağılışı, kişilerin meslek ve sosyal statüleri, hastalık ve özürleri ile Çüngüş kazasındaki arazilerin tasarruf şekli ele alınmıştır.