Arz Yöntemi Özelinde Hanefi Hadis Anlayışının Teşekkülü Mehmet Özşenel Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı

Arz Yöntemi Özelinde Hanefi Hadis Anlayışının Teşekkülü Mehmet Özşenel Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı

Dinin ikinci temel kaynağını teşkil eden Hz. Peygamber’in sünneti esas itibariyle bize hadisler, yani gerek şifahî gerekse yazılı olarak nesilden nesile intikal eden haberler vasıtasıyla ulaşmıştır. Dolayısıyla bu haberlerin hangisinin doğru ve orijinal (sahih), hangisinin yanlış ya da sahte (zayıf/uydurma) olduğunu tespit etmek büyük önem taşımaktadır. Hadis tenkid ve tevsîki adı verilen bu değerlendirme ve tespit çalışması geçmişten günümüze ulemanın en önemli faaliyet alanlarından birini oluşturmuştur.

Ehl-i hadis uleması hadis tenkid ve tevsîk faaliyetini ağırlıklı olarak haberi nakleden raviler ve nakledilen rivayetin muhtelif sened ve metinlerinin incelenerek mukayesesi üzerinden yaparken, Ehl-i Rey olarak bilinen Hanefi fukahası ise sened incelemesi yanında haberin muhtevasının dinin temel kaynaklarıyla uyumunu da dikkate almıştır. Elinizdeki kitap hadislerin tevsiki konusunda günümüzde arz yöntemi, metin tenkidi veya muhteva tahlili gibi isimlerle de anılan bu yöntem çerçevesinde Hanefi ulemasının hadis değerlendirme usulünü anahatlarıyla ortaya koymaya çalışmaktadır. Hicri ilk beş asırlık süreçte Hanefi ulemasının hadise bakış açısını kendi eserlerinden hareketle tespite çalışan eserin günümüzdeki hadis tartışmalarına mütevazı bir katkı sunacağını umuyoruz.