Balkanlarda Tanzimat Midhat Paşanın Tuna Vilayeti Valiliği 1864- 1868 Mehmet Çelik Libra Yayınları

Balkanlarda Tanzimat Midhat Paşanın Tuna Vilayeti Valiliği 1864- 1868 Mehmet Çelik Libra Yayınları

Tanzimat reformları ilk olarak devletin merkezine odaklanmış, ancak 1860'lı yıllarda taşraya uygulanmaya başlanmıştı. Bu süreçte milliyetçi hareketlerin doruk noktasına ulaştığı, sayıları gittikçe artan muhacirlerin büyük bir sorun haline geldiği ve farklı dini ve etnik gruplar arasında gerginliğin yaşandığı Tuna bölgesine öncelik verilmişti. Yenilikler bu pilot bölgede uygulanacak ve başarılı olması halinde diğer vilayetlere de taşınacaktı. Midhat Paşa ise Osmanlı Devleti'ndeki bu yeni zihniyeti temsil eden bir vali olarak bu görevi üstlenmişti. Rusya'nın sistematik olarak yürüttüğü Panslavist politikalara karşı bir önlem olarak da düşünülen bu reformlar, Tuna bölgesini Midhat Paşa ile İstanbul'da bulanan Rus Büyükelçi N.P. İgnatiew arasında adeta bir satranç tahtası haline getirmişti. Bu konu Rus, Bulgar, Türk ve Batılı tarihçiler tarafından farklı yönlerine vurgu yapılarak değişik şekillerde ele alınmıştır. Mesela, Türk tarih yazıcılığında büyük bir başarı olarak gösterilen yol-köprü projesi, Rus ve Bulgar araştırmacılar halkın üzerine yüklenen haksız bir işgücü, Batılı akademisyenler ise Osmanlı Devleti'ndeki modernleşme hareketinin bir parçası olarak aktarmaktadır. Balkanlar'da Tanzimat: Midhat Paşa'nın Tuna Vilayeti Valiliği 1864-1868 ise bu farklı bakış açılarını sunarak, ilgili arşiv belgeleri ışığında konuyu analiz etmektedir.