Bir Tebessüm Edelim Canlara Bektaşi Fıkraları Toroslu Kitaplığı

Bir Tebessüm Edelim Canlara Bektaşi Fıkraları Toroslu Kitaplığı

 Anadolu topraklarının zengin uygarlıklar ortamında Anadolu halkının engin deneyimleri ve hoşgörüsüyle oluşturup kimliklendirdiği fıkra tiplerinden biri de Bektaşi’dir. Dar anlamda “Bektaşilik tarikatının mensubu” anlamına gelen Bektaşi, Bektaşilik tarikatının insan ve dünya kavrayışının, geniş anlamda ise, Anadolu halkının bu dünyaya bağlılığının, toplumsal anlamda hakkı, dürüstlüğü ve doğruluğu arayışının, insanca yaşama ve yaşatma özlemlerinin somut bir göstergesidir.

Bektaşi, halk bilgesi olarak çeşitli ortam ve bağlamlarda genel geçerliği olan değer yargılarını, zekice nüktelerle bezediği fıkraları aracılığıyla sunmaktadır. O, mantıksal bir tutarlılık içinde, ince ve keskin nükteleriyle özelde Anadolu insanına, genelde bütün dünya insanlarına barışın, sevginin, hoşgörünün, özetle yaşama sanatının inceliklerini sunar.

Bektaşi, Anadolulu bir bilge, bir gülmece ustası olmasına karşın, ünü Rumeli’ye de taşmış, güldüren ve düşündüren insan olarak tanınıp sevilmiştir.

Bir Tebessüm Edelim Canlara-Bektaşi Fıkraları adlı bu kitapta 250 kadar Bektaşi fıkrası derlenmiştir. Ayrıca Bektaşilik ve Bektaşi fıkraları üzerine verilen genel değerlendirmelerle okurlar bilgilendirilmek istenmiştir. Kaynakçada ise hem Bektaşi fıkralarını derleyen, bu fıkralar üzerine yapılan araştırmaları içeren, hem de Bektaşilik üzerine hazırlanmış kitaplardan oluşturulan bir liste yer almaktadır.

Bu dünyanın insanla anlamlı ve değerli olduğu, her şeyden önce insanın dürüst, sevecen ve hoşgörülü olması gerektiği bilincini bizlere vermeye çalışan Bektaşi fıkralarından sizin de, payınıza düşenleri alacağınızı umuyoruz.

Önsözden.
1990’lı yılların başında, Nasrettin Hoca fıkraları üzerinde yoğunlaşıp çalışırken Bektaşi fıkraları da, Nasrettin Hoca fıkralarıyla ilişkisi nedeniyle, ilgi alanım içine girmişti. O yıllardan beri de kitapların dışında değişik yazılardan da fıkralar seçmeye, Bektaşilik ve Bektaşi fıkraları üzerine yazılan yeni/eski derleme ve incelemeleri toplamaya başladım. Bunlar belirli bir birikime ulaşınca, araştırma sürecine girdim; araştırmalarıma kaynak olan fıkraları da buna katınca elinizdeki bu kitap ortaya çıktı
Bu kitapta Bektaşi fıkralarından 250 kadarını seçip yeniden yazmaya çalıştım. Ayrıca bu fıkraları kullanıldığı bağlamlara ve konularına göre de sınıflandırma denemesine giriştim. Böylece bir konu/kavram çevresinde Bektaşinin bir özelliği (tutumu, görüşü, yaklaşımı...) daha iyi görülebilir diye düşündüm. 1. Bölüm’de ayrıca Bektaşilik üzerine kısa bilgiler ile Bektaşi fıkralarının biçim ve içeriği, söylemi konusunda küçük bir inceleme yer alıyor. Kitabın sonunda da Bektaşilik ve Bektaşi fıkraları üzerine birer kaynakça bulunuyor.

Bektaşi de, Nasrettin Hoca gibi, Türk halkının kendi yaşamından, deneyimlerinden süzüp oluşturduğu ve kimliklendirdiği bir fıkra tipi. Bu fıkra tiplerinin aynı zamanda halk bilgesi özelliği taşıdığını da unutmamalıyız. Bektaşi ile Nasrettin Hoca fıkraları, kimi benzerliklerine karşın değişik özellikleriyle kurgulanmış, tanınmış ve sevilmiştir.

Ben zaman zaman Nasrettin Hoca fıkralarının yanı sıra Bektaşi fıkralarına da dönüp onlar üzerinde düşünmeye çalışıyorum. Siz de, Nasrettin Hoca fıkraları gibi Bektaşinin nüktelerine gülüp geçmeden onun söyledikleri ve söylemek istedikleri üzerinde düşünmek istemez misiniz?

Yusuf ÇOTUKSÖKEN