Dersimin Kayıp Kızları İletişim Yayınları

"Kız kardeşim 2-3 yaşlarındaydı. Adı Xece (Hacer). Bizi Ovacıkta toplamış kafileler halinde Hozat üzerinden Elazığa götürüyorlardı. Yüzlerce belki binlerce insan. Yara bere içinde, aç susuz, perişan. Ben 13 yaşlarındaydım. Her şeyi bugün gibi hatırlıyorum. Subaylar güzel kız çocukları almak istiyorlardı. Kız kardeşim çok güzeldi. Bir subay kız kardeşimi annemden zorla almak istedi. Annem vermedi. Pertek köprüsüne geldiğimizde orada mola verildi. Aynı subay tekrar geldi ve annemden zorla aldı. Ağladı. Ne yaptıysa aldı. Evlatlık alacağım. Ona bakacağım, dedi subay. Sadece kız kardeşim alınmadı tabii. Çok kız çocuğu alındı. Aynı zamanda amcamın kızı da alınıp götürülüyor. Amcamın kızının adı Tege idi."

 

Xecenin, Tegenin başına gelenler münferit olay değil. 1937/1938 "Tunceli Harekâtı"ndan sonra çok sayıda kız çocuk ailelerinden alındı - kimisi zaten anne babasız kalmıştı. Yatılı okullara verildiler, bazıları da subaylara veya bürokratlara evlatlık olarak teslim edildi. Aslında 1926dan 1950ye kadar değişen yoğunluklarla süren bu uygulama, Dersim kırımının vahim cephelerinden biridir.

 

Nezahat ve Kazım Gündoğan, yıllarca uğraşarak, sebatla, Dersimin bu kayıp kızlarının izini sürdüler. Kendileriyle, yakınlarıyla konuştular. Bu kitapta, yüzü aşkın vaka yer alıyor: Ailesinden, kökünden koparılmış insanların çile dolu hikâyelerinden parçalar... Annelerin çocuklarından, hatta bazen kendilerinden sakladıkları sırların hikâyeleri...