İspat Delil Özgür Biyan Adalet Yayınevi

İspat Delil Özgür Biyan Adalet Yayınevi

Toplum olmanın bir zorunluluğu, aynı zamanda demokratik, laik ve sosyal bir devlet olmanın bir göstergesi olan -hukuk-, bireylerin uymak zorunda olduğu kuralları düzenlemektedir. Bireylerin kendi aralarında ya da kamu birimleri ile yaşadıkları ihtilaflar hukuk kurallarına göre çözüme kavuşturulmaktadır. İşte bu ihtilaflarda taraflar ileri sürdükleri iddialarını ancak hukuka uygun elde ettikleri delillerle ispatlamakta ve haklarını aramaktadırlar. Hal böyle olunca hukuk biliminde akla ilk gelen başlıklardan biri de -ispat ve delil- hususudur. Belki de -yargılama aşamasının temeli savunulan iddianın ispatlanması ve bu ispatın yerine getirilmesi sırasında sağlam delillerin ileri sürülmesidir- demek yanlış olmayacaktır. Aynı önem vergi hukuku açısından da geçerliliğini korumaktadır.
Beyan esasına, defter ve belge düzenine dayanan Türk vergi hukukunda, bir vakıanın, bir işlemin ortaya konması her şeyden önce tevsiki ile mümkündür. Taraflardan biri mükellef iken diğeri vergi idaresidir. Taraflar belgelerle iddialarını ortaya koymakla yükümlü iseler de bu konuda bir sınırlamaya da tabi değildirler. Önemli olan yapılan işlemin ya da ileri sürülen vakıanın gerçek mahiyetinin ortaya çıkarılmasıdır.
Türk vergi hukukunda en son 1980’li yılların başında yapılan değişikliklere göre devam eden ispat ve delil konusu istisnai durumlar dışında serbest delil sistemi içerisinde uygulanmaya devam etmektedir. Ancak detaylı irdelendiğinde sistematik problemler, vakıaların çözümünde eksik kalan düzenlemeler, gelişen bilişim hukuku karşısında yeterli olamayan noktalar dikkat çekmektedir.
-Doktora tezi- olarak Temmuz 2009’da kabul edilen bu çalışmamızda Türk vergi hukukunda ispat yükü kurallarının yeri, ispat ve delil sisteminin esasları, ispat ve delil sisteminde dikkate alınması gereken ilkeler, İnsan Hakları Hukuku’na ilişkin düzenlemeler karşısında Türk vergi hukukunda ispat ve delil konusu, Türk vergi hukukunda geçerli olan delil türlerine ilişkin problemli hususlar, başta fatura olmak üzere defter ve belge düzeninin ispat konusu karşısındaki durumunun değerlendirilmesi, elektronik imza hukukuna ilişkin düzenlemeler ve uygulama ile ilgili pek çok husus irdelenerek, aksayan yönler, problemli alanlar tespit edilmeye çalışılmış ve çözüm önerilerinde bulunulmuştur. Tezlerin özgünlüğü ve bilimselliği açısından çalışmanın sistematiğinde bir değişiklik yapılmamış, ancak kaleme alındığından bugüne kapsamı dahilinde yapılan akademik çalışmalar da teze dahil edilmeye gayret edilmiştir.
Öte yandan çalışmanın tamamlandığı tarih ile basılacağı tarih arasında geçen süreçte hukuki düzenlemelerdeki değişiklikler hız kesmeyen bir şekilde devam etmiştir. Çalışmamızın özünü oluşturan bazı temel kanunlar yeni halleriyle kabul edilmiştir. Hukuk Muhakemeleri Kanunu, Borçlar Kanunu, Türk Ticaret Kanunu çalışmamızda yer alan temel düzenlemeler olarak yeni halleriyle çalışmaya dâhil edilmiştir. Hatta bu bağlamda hem eski hem de yeni Türk Ticaret Kanunu ayrı ayrı çalışmada ele alınmıştır.