İstanbul Türklüğünün Muhafazası Ötüken Neşriyat

Osmanlı Devleti, Birinci Dünya Savaşı`ndan yenik olarak ayrıldığı gibi savaş sonrası Türkler, Anadolu ve İstanbul`da varlık tehlikesine düşmüşlerdi. Mondros Mütarekesi`nin imzalanmasından kısa süre sonra İstanbul`un fiilen işgali, Türklerin İstanbul`a dair endişelerini arttırmıştı. Bu işgal ile neler hedeflenmişti? Amaç İstanbul`u tamamen Türk idaresinden çıkaracak bir süreci başlatarak Türklerin İstanbul ve Anadolu`daki hâkimiyetine son vermek miydi?

Barış antlaşması imzalanana kadar, savaştan yenik çıkmış Osmanlı idaresini kontrol altında tutmak mıydı? İşgalle beraber bu soruların cevaplarını arayan Türk kamuoyunda, İstanbul`a ve İstanbul`da yaşayan Müslüman/Türk ahalinin geleceğine dair ciddi endişeler bulunmaktaydı. Müttefik devletlerin kısa süre içinde ateşkes şartlarına aykırı uygulamaları, imzalanacak barış antlaşmasında da Türkler lehine bir sonuç çıkmayacağını göstermişti.

Nitekim İtilaf Devletleri`nin tasarladıkları barış metni, Sevr Antlaşması olarak masaya getirilecekti. Mustafa Kemal Paşa liderliğinde yürütülen Millî Mücadele`nin askerî başarıları, bu antlaşmayı hükümsüz kılmıştı. Mütareke süresince Millî Mücadele yanlısı Türk basını, İstanbul`un Türk ve İslam kimliğinin vurgulandığı ve Türk idaresinin devamının sağlanmasına yönelik taleplerin dile getirildiği yayınlar yapmıştı. Dönemin ifadesiyle &`;İstanbul Türklüğü`nün muhafazası” olarak ifade edilen bu talepler, farklı sebeplerle İkinci Dünya Savaşı yıllarına kadar belli dönemlerde gündeme gelmeye devam etmişti.

Bu çalışmada, Mondros Mütarekesi`nden İkinci Dünya Savaşı`nın başladığı yıllara kadar Türk kamuoyunun İstanbul`a dair endişe ve talepleri incelenmektedir.