Mehmet Talat Paşa 1874 - 1921 Türk Tarih Kurumu Yayınları

Tarih araştırmalarında, yaptığı iş veya aldığı görev bakımından bazı şahsiyetlerin biyografileri büyük değer taşır. Bu düşünceden hareketle elinizdeki çalışma, Osmanlı Devleti`nin son dönemini bir başka deyişle devletin tasfiye edildiği dönemi olarak da adlandırılan II. Meşrutiyet dönemini ve bu dönemin mimarlarından olan, döneme damgasını vuran Talat Paşa`nın hayatını konu almaktadır.

Talat Paşa, son dönem Osmanlı devlet adamları arasında hakkında müspet veya menfi olarak çok şey yazılan ve söylenen bir şahsiyettir. Çünkü o,  kurucuları arasında bulunduğu İttihat ve Terakki Cemiyeti`nin faaliyetleriyle- ki en önemli faaliyeti II. Meşrutiyet`in ilanıdır- 23 Temmuz 1908`den 30 Ekim 1918 tarihine kadar geçen on yıllık bir dönemin siyasi hakimi durumundadır. Üzerinde çok şey yazılan ve konuşulan, bir döneme damgasını vuran ve önemli şahsiyetlerinden biri olan Talat Paşa üzerine çalışırken akademik endişelerle çok dikkatli ve hassas davranılması gerektiğini biliyorduk. Bu nedenle bu kitapta, Talat Paşa`nın siyasi hayata girdiği dönem içinde meydana gelen bütün olaylar değil, Paşa`nın ön planda, gelişiminde bizzat etkili olduğu, fikir beyan ettiği ve yönlendirdiği olaylar üzerinde durulmuştur.

Örneğin, Talat Paşa2nın doğrudan sorumlu tutulduğu, Birinci dünya Harbi döneminde meydana gelen Ermenilerin zorunlu göçü ve bu olayla doğrudan ilgisi olan Paşa`nın Berlin`de bir Ermeni tarafından öldürülmesi daha ön plandadır. Bu bakımdan takdir edilmelidir ki dönemin siyasi olaylarının tamamı ayrıntılarıyla ele alındığı takdirde çalışma biyografi sınırlarının dışına taşmış olacaktı. Zaten çalışma yaptığımız dönemde meydana gelen pek çok olay müstakil çalışmalar olarak incelenmiş, incelenmeye de muhtaçtır. Elimizdeki çalışma yeni yapılacak çalışmalara ilham verirse bu da bizi mutlu eder.