Milletlerarası Ticaret Hukuku Savaş Yayınları

Milletlerarası Ticaret Hukuku Savaş Yayınları

Milletlerarası Ticaret Hukuku

Sözleşmelerin Hazırlanması
ve
Uyuşmazlıkların Çözüm Yolları

Prof. Dr. Vahit Doğan

Kitaba Katkı Sağlayanlar

Seydi KAHVECİ
Tek Satıcılık Sözleşmesi

Mehmet DURGUN
Franchise Sözleşmesi

İçindekiler

Birinci Kitap
Sözleşmelerin Hazırlanması

Birinci Bölüm
Milletlerarası Ticaret Hukuku Kavramı ve Kaynakları
Milletlerarası Ticaret Hukuku Kavramı
Ticarî Sözleşmelerin Kuruluşu Ve Geçerliliği
Milletlerarası Ticarî İlişkilerde Müzakere
Sözleşme İçeriğinin Hazırlanması

İkinci Bölüm
Milletlerarası Ticarî Sözleşmelere Uygulanacak Hukuk
Sözleşme Statüsünün Tespiti

Üçüncü Bölüm
Sözleşmeye Uygulanacak Hukukun Kapsamı
Sözleşmenin Kuruluşu Ve Geçerliliği
Sözleşme Statüsünün Uygulama Alanı Dışında Kalan Hâller

Dördüncü Bölüm
Milletlerarası Ticarette Menkul Satımı
Milletlerarası Mal Satımına İlişkin Sözleşmenin İhlâlinin Hüküm Ve Sonuçları
Menkul Satımına Uygulanacak Hukukun Tespiti

Beşinci Bölüm
Milletlerarası Ticarî Satımda Kullanılan Teslim Şekilleri
Genel Olarak
Teslim Şekilleri

Altıncı Bölüm
Tek Satıcılık Sözleşmesi
Kavram
Hukukî Nitelik
Tek Satıcılık Sözleşmesinin Geçerliliği
Tarafların Borçları
Benzer Sözleşmelerle Karşılaştırma
Sözleşmenin Sona Ermesi
Tek Satıcılık Sözleşmesine Uygulanacak Hukukun Tespiti

Yedinci Bölüm
Franchise Sözleşmeleri
Kavram
Franchise Çeşitleri
Franchise Sözleşmelerinin Hukukî Niteliği
Franchise Sözleşmelerinin Geçerliliği
Tarafların Borçları
Benzer Sözleşmelerle Karşılaştırma
Sözleşmenin Sona Ermesi
Franchise Sözleşmelerine Uygulanacak Hukukun Tespiti

Sekizinci Bölüm
Milletlerarası Ticarette Kullanılan Belgeler
Ticarî Belgeler
Taşıma Belgeleri
Sigorta Belgeleri
Sair Belgeler

Dokuzuncu Bölüm
Eşya Taşıma Sözleşmeleri
Karayolu İle Eşya Taşımacılığı
Demiryolu İle Eşya Taşımacılığı
Havayolu İle Eşya Taşıma
Denizyolu İle Eşya Taşıma
Eşya Taşıma Sözleşmelerine Uygulanacak Hukuk

Onuncu Bölüm
Fikrî Mülkiyet
Tarihi Gelişim
Fikrî Mülkiyet Kavramı Ve Türleri
Fikrî Mülkiyet İle İlgili Gelişmeler
Patentten Doğan Hakkın Kapsamı
Milletlerarası Unsurlu Fikri Hak Uyuşmazlıkları

Onbirinci Bölüm
Teminat Sözleşmeleri
Teminat Mektupları
Kefalet Sözleşmesi
Aval

Onikinci Bölüm
Milletlerarası Ticarette Ödeme
Kambiyo Senetleri İle Ödeme
Finansman Amaçlı Ödeme-Karşılıklı Ticaret
Peşin Ödeme
Kabul Kredili Ödeme
Mal Mukabili Ödeme (Açık Hesap)
Vesaik Mukabili Ödeme
Akreditif
Teminat Akreditifleri
Banka Ödeme Yükümü (Bank Payment Oblıgatıon)

İkinci Kitap
Uyuşmazlıkların Çözümü

Onüçüncü Bölüm
Ticari Uyuşmazlıkların Dostane Çözüm Yolları
Diplomatik Usul
Müzakere Yöntemi Hakem Bilirkişilik - Teknik Bilirkişilik Yöntemi
Ön Hakemlik Yöntemi
Arabuluculuk Yöntemi
Davayı Sona Erdiren Taraf İşlemleri

Ondördüncü Bölüm
Tahkim
Ticarî Tahkim Türleri
Tahkim Sözleşmesi
Tahkim Talebi
Hakem Heyetinin Oluşturulması
Tahkim Yargılaması
Karar
Tahkim Yargılamasında Sulh
Hakem Kararlarına Karşı Başvuru Yolları
Hakem Kararlarının Tanınması Ve Tenfizi

Onbeşinci Bölüm
Milletlerarası Ticarî Uyuşmazlıkların Devlet Yargısında Çözümü
Milletlerarası Yetki Yargılama Sürecinde Karşılaşılan Özel Durumlar
Yabancı Mahkeme Kararlarının Tanınması Ve Tenfizi

Kaynakça
Kavram İndeksi
Karar İndeksi

Önsöz
    Milletlerarası ticaretin günbegün artış gösterdiği günümüz dünyasında, ticarî sözleşmelerin kapsamı da oldukça genişlemiş ve çeşitlenmiştir. İletişim ve ulaşım teknolojisindeki gelişmeler tacirler arasındaki mesafe farkını kapatmış ve fakat yeni problemlerin doğumuna sebep olmuştur. Farklı ülkelerdeki tacirlerin bir araya gelmeden, iletişim teknolojisinin imkânlarından yararlanarak ticarî sözleşmeler, özellikle menkul satımı sözleşmelerini yaptıkları görülmektedir. Ancak gelişme, bir kısım problemleri de beraberinde getirmiştir. Bu bağlamda, taraflar arasındaki dil problemi, sözleşmeden doğan yükümlülüklerini zamanında ve sözleşmeye uygun olarak ifa edip etmeyecekleri ciddi bir risk unsuru olarak ortaya çıkmaktadır. Bu riskin bertaraf edilebilmesi için, muhtelif tedbirler geliştirilmektedir. Ancak her bir tedbir, kendi içinde riskleri de ihtiva edebilmektedir. Milletlerarası ticarî ilişkilerden doğacak uyuşmazlıkların çözümünün oldukça uzun zaman alması, taraflar arasında hazırlanacak sözleşmelerin, uyuşmazlık çıkmasına engel olacak şekilde hazırlamasının önemini de ortaya çıkarmaktadır. Bu sebeple günümüzde, milletlerarası alanda faaliyet gösteren sivil toplum kuruluşu şeklinde örgütlenmiş meslek teşekkülleri, üyelerinin yaşadıkları problemlere çözümler bulmak amacı ile bir kısım faaliyetler yürütmektedirler. Bu tür teşekküllerce hazırlanan yeknesak kurallar ya da tip sözleşmelerin, problemlere belli ölçüde çözüm oluşturabildiği kabul edilmektedir.

    Çalışmamızı, milletlerarası ticarî ilişkilerin yapısını da nazara alarak iki kısımda yapmayı uygun gördük. İlk kısımda, sözleşme müzakere sürecinden başlayarak, milletlerarası ticarî sözleşmelerde bulunması gerekli asgarî unsurları ele almaya çalıştık. Daha sonra milletlerarası ticarette başat rol oynayan menkul satımı ve teslim şekillerini incelemeye çalıştık. Bu bağlamda INCOTERMS 2010’da yapılan değişiklikler, yani Ocak 2020’de yürürlüğe girecek olan teslim şekillerine ilişkin kuralları ele aldık. Sonrasında, bize göre milletlerarası ticarette önemli olan bir kısım özel sözleşmeleri ele aldık. Elbette, milletlerarası ticarî ilişkilerde taraflarda var olan güvensizlik duygusunu bertaraf etmeye yardımcı olacak, teminat sözleşmelerini ele almaya çalıştık. Nihayet milletlerarası ticarette ödeme yöntemleri ile ilk kısmı tamamladık.

Çalışmanın ikinci kısmında, taraflar arasındaki ticarî ilişkiden doğacak uyuşmazlıkların çözüm yollarını ele almaya çalıştık. Bu bağlamda, çekişmeli yargı öncesinde başvurulmasının uygun olduğunu düşündüğümüz alternatif uyuşmazlık çözüm yollarını ele almaya çalıştık. Özellikle Türk hukukunda, konusu bir miktar paranın talep edilmesi olan ticarî davalarda dava şartı olarak kabul edilen arabuluculuk kurumunu, milletlerarası ticarî ilişkiler bakımından ele almaya çalıştık. Milletlerarası nitelikli arabuluculuk kararlarının, diğer ülkelerde etkin olup olmayacağı hususundaki tartışmalara son vermek amacı ile hazırlanan, kısaca Singapur Antlaşması olarak ifade edilen, arabuluculuk kararlarının uygulanmasına ilişkin Antlaşmayı da ele almaya çalıştık. Daha sonra, davayı sona erdiren taraf işlemlerinin milletlerarası ticarî uyuşmazlıklarda uygulanması ve etkilerini ele aldık. Nihayet uyuşmazlıkların barışçıl çözüm yollarından sonuç alınamaması hâlinde müracaat edilen çekişmeli yargılama aşamasını ele almaya çalıştık. Bu bağlamda tahkim yargılamasını ve devlet yargılaması ele aldık. Özellikle tahkim ve devlet yargılaması sonucunda verilen kararların, diğer ülkelerde hüküm ve sonuç doğurmalarını da bu bölümde inceledik.

    Çalışmada, doktriner tartışmaları detaylı olarak ele almak yerine, Yargıtay kararları bağlamında konuların ele alınmasının uygulayıcıya daha yararlı olacağını düşündük. Bu bağlamda, 600’ün üzerinde BAM ve Yargıtay kararına kitapta yer verdik.

    Kitapta yer alan iki bölümün kaleme alınmasında iki değerli Yargıtay üyesi arkadaşım katkı sağladılar. Tek satıcılık sözleşmelerinde Yargıtay 19 HD üyesi Seydi KAHVECİ ve Franchise sözleşmelerinde Yargıtay 11 HD üyesi Mehmet DURGUN. Kendilerine, katkılarından dolayı bir kez daha teşekkür ederim.

    Kitabın hazırlanması sürecinde, özellikle yabancı kaynakların temininde ve hazırlanan metnin kontrol okumalarında yardımcı olan çalışma arkadaşlarım, Doç. Dr. Alper Çağrı YILMAZ, Dr. Lale AYHAN İZMİRLİ, Araş. Gör. Ömür KARAAĞAÇ ve Araş. Gör. Mutafa Alper ENER’e teşekkür ederim. Tabii ki, yargı kararlarının taranmasında yardımcı olan değerli dostlarımı unutmam mümkün değil, onlara da çok teşekkür ederim.

    Diğer çalışmalarımda olduğu gibi, bu çalışmamda da, dizgi ve baskı aşamasında her türlü yardımı yapan, Savaş Yayınevindeki çalışma arkadaşlarıma da teşekkür ederim.

    Çalışmanın faydalı olması, bizi mutlu edecektir.