Pilot Üniversiteye Yönelik Paydaş Görüşleri: Bingöl Üniversitesi Örneği İmaj Yayınevi

İlk olarak 1983 yılında Fırat Üniversitesi bünyesinde açılan Bingöl Meslek Yüksek Okulu, Bingöl Üniversitesi’nin temellerini oluşturmaktadır. Daha sonra 5662 sayılı kanunun 29.05.2007 tarih ve 26536 sayılı resmi gazetede ilanıyla birlikte Bingöl Üniversitesi resmi olarak kurulmuştur. Çok uzun bir geçmişe sahip olmamasına rağmen 2019 yılı itibariyle Bingöl Üniversitesi’nde 8 Fakülte, 2 Yüksekokul, 5 Meslek Yüksekokulu ve 5 Enstitü bulunmaktadır. Ayrıca 650 akademik personel, 15.000’ne yakın öğrenci ve 15.000’ni aşkın mezun sayısına sahiptir.

Bingöl Üniversitesi 2019 yılında Web of Science kayıtları esas alınarak uluslararası indekslerde yapmış oldukları yayınların baz alındığı değerlendirmede, 124 devlet üniversitesi arasında 10. Sırada yer almış ve yeni kurulan 41 üniversite arasında 2. olmuştur. Ayrıca Misyon Farklılaşması ve İhtisaslaşması Programı kapsamında Pilot Üniversite seçilen 10 üniversite arasında ilk sırada yer almıştır.

Son yıllardaki başarısıyla kendini gösteren Bingöl Üniversitesi, Türkiye’de 2016 yılında yapılan değerlendirmelerle ilk beş pilot üniversite arasında yer almıştır. “Bölgesel Kalkınma Odaklı Misyon Farklılaşması ve İhtisaslaşması Programı “Tarım ve Havza Bazlı Kalkınma” başlıklı projesi ile bölge ve ülke ekonomisine katkı sağlamaktadır.

Bu program kapsamında nitelikli bireylerin yetiştirilmesi, kırsal kalkınmada model bir şehir olunması, yeni lisans ve lisansüstü programlarıyla alanında uzmanların yetiştirilmesi, eğitimlerin verilmesi ile yaşam boyu öğrenmeye katkı sağlanması, yeni ürün ve patentlerle kendi alanında ihtisaslaşması amaçlanmıştır.

Programın amaçlarına ulaşması için iki ana hedef belirlenmiş ve çalışmalar bu alana yoğunlaştırılmıştır. Bu hedeflerden ilkini Bingöl’de meşhur olarak nitelendirilen ve dünyaca ünlü balını kapsayan “Arı ve Arı Ürünleri” oluşturmaktadır. Bir diğer hedefi ise birçok endemik bitkiyi bölgesinde barındıran Bingöl’ün florasının belirlenmesi adına “Ekonomik Değeri Yüksek Bitkilerin Tespiti ve Değerlendirilmesi” konu başlığı oluşturmaktadır.

Yatırımların 2017 yılından itibaren Bingöl Üniversitesine aktarılması ile çalışmalara başlanmış ve özgün çalışmalar ile bu alana katkı sağlanmıştır. 2018 yılı itibari ile 20 projeye yaklaşık 7 Milyon TL’lik kaynak aktarılmıştır. Çalışmaların içinde Arı ve Arı Ürünleri başta olmak üzere, Bingöl ilinin florası belirlenmeye çalışılarak bölgeye ait olan balın standartları oluşturulmaya çalışılmakta, yeni ürünlerle ekonomik katma değeri yüksek ürünler ortaya konulmaktadır.

Çalışmalar yapılırken özellikle Arıcılar Birliği başta olmak üzere birçok kurum görev almakta, Gebze Teknik Üniversitesi, Atatürk Üniversitesi başta olmak üzere birçok üniversite ile ortak çalışmalar yürütülmektedir. Yapılan çalışmalar son yıllarda meyvesini vermeye başlamış yapılan yayınlar (yaklaşık 130 yayın), ortaya konan ürünler ve kovan başına düşen bal miktarının artışı (9 kg’dan 11 kg’a) ile bölgesel kalkınmaya katkı sağlamaya başlamıştır.

Bu alanda uzman bireylerin yetiştirilmesi ve bilgi düzeylerinin arttırılması adına verilen eğitim seminerleri bu alana yoğunlaştırılmıştır. Pilot Üniversite Koordinasyon Birimince (PİKOM) Arı Ürünleri İşletme ve Paketleme Tesisi, Arı Hastalıkları Teşhis Laboratuvarı, Arı Ürünleri Analiz Laboratuvarı başta olmak üzerek birçok laboratuvar ve merkez kurulmuştur. Ayrıca Bingöl Üniversitesince 2019 yılı itibariyle Türkiye’de ilk olma özelliği ile “Arı ve Arı Ürünleri” lisansüstü programları açılmıştır.

Kurulduğu andan itibaren “Gelişimde Lider Üniversite” sloganını benimseyen Bingöl Üniversitesi,  İhtisaslaşma programı ile birlikte gelişimdeki liderliğini sürdürmeye aday bir üniversite olarak nitelendirilebilir. İhtisaslaşma programı kapsamında PİKOM projeleri başlamış ve halen devam etmektedir. Ayrıca ikinci çağrıya da çıkılmış ve bu çağrıda başvuran projelerin değerlendirmeleri halen devam etmektedir. Ancak şunu ifade etmek gerektir ki yürütülen bu programa ve program kapsamındaki projelere ilişkin henüz iç ve dış paydaşların ne düşündükleri ile ilgili herhangi bir çalışma henüz yapılmamıştır. Dolayısıyla şu an okumakta olduğunuz bu eser ihtisaslaşma programı ile ilgili iç ve dış paydaş görüşlerinin alındığı ilk çalışma olması bakımından özgündür.

Bu çalışma, Bingöl Üniversitesi BAP birimi tarafından desteklenen PİKOM-Arı.2018.005 numaralı ve “Tarım ve Havza Bazlı İhtisaslaşma Programı Süreci ve Paydaş Görüşlerinin Değerlendirilmesi” başlıklı proje kapsamında proje ekibi tarafından iç ve dış paydaş görüşlerinin analizi ve değerlendirmesinden kitaplaştırılmıştır. Desteklerinden dolayı BAP birimine teşekkür ederim. Projenin araştırmacılarını Dr. Öğr. Üyesi M Seyman ÖNDER, Dr. Öğr. Üyesi Şenol ÇELİK, Dr. Öğr. Üyesi Yavuz TÜRKAN, Öğr. Gör. Mahmut ÇAKAN ve Arş. Gör. Emrah APAK oluşturmaktadır. Ayrıca projede bursiyer olarak yer alan ve mesaisinin büyük bir bölümünü projeye ayıran Semih OLGUN ile yine bursiyer olarak Zeynep AYAN görev almışlardır. Ayrıca veri toplama aşamasında sahada verilerin toplanmasında Cihat ERİKLİ de destek sağlamıştır. Tüm proje ekibinin tam bir takım ruhu ile çalışmaları neticesinde ortaya çıkan bu çalışma için tüm ekip arkadaşlarıma teşekkürü bir borç bilirim.

Bingöl Üniversitesi bünyesinde yürütülmekte olan bu çalışma için en başta Üniversitemiz Rektörü Prof. Dr. İbrahim ÇAPAK hocaya, ilgili Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Ramazan SOLMAZ, PİKOM koordinatörü Prof. Dr. Ramazan MERAL, BAP Koordinatörü Doç. Dr. Mahmut TOPRAK ve BAP biriminden Yıldız YOLCU, PİKOM biriminden Öğr. Gör. Deniz CANLI’ya teşekkür ederim.

Bu çalışma kapsamında elde edilen bulgular ve bu bulgulara dayalı olarak üretilen önerilerin Üniversitemize, ilimize ve bölgemize katkı sağlaması umulmaktadır.

Doç. Dr. Cihat YAŞAROĞLU
Bingöl - 2019