Sermaye Birikimi ve Toplumsal Değişim Gündoğan Yayınları

Kentleşme ve sanayileşme birçok Üçüncü Dünya ülkesinde ve Türkiye'de yaşanan hızlı toplumsal değişme sürecinin iki önemli boyutudur. Kent toplumunda sanayileşmenin yol açtığı toplumsal farklılaşma ve tabakalaşma bu çalışmanın temel eksenini oluşturmaktadır. Daha kesin bir ifadeyle emek-yoğun kapitalist sanayilerde sermayenin nasıl ve hangi yollardan biriktiği, bu sürece bağlı olarak ortaya çıkan sanayicilerin ve işçilerin birbirleriyle ilişkileri ve iç farklılıkları incelenen başlıca konulardır. Geleneksel zenaatlerin veya küçük üreticilerin değişme süreci içerisindeki konumları, oynadıkları rol ve geleceğin kent ekonomisindeki önemleri yukarıda değinilenlerle birlikte ele alınmakta ve tartışılmaktadır.

 

Yaklaşıma ilişkin bazı noktaları vurgulamak istiyorum. Birincisi, değişme süreci tüm karmaşıklığı, çeşitliliği ve zenginliği ile sergilenmeye çalışılmıştır. Bu amaçla basitleştirici genellemelerden, çelişik ve zıt yönlü gelişmeleri gözardı etmekten ve verileri dar modeller ve kavramsal çerçeveler içerisine hapsetmekten özellikle kaçındım. İkincisi, bu tür verilerin toplanmasına ilişkindir: Bilgiler kapalı uçlu anket sorularından çok sohbetler, tartışmalar, doğrudan gözlemler ve hatta geliştirilen arkadaşlık ilişkileri yoluyla elde edilmiştir. O nedenle ölçme ve istatistiki analiz yapmaya uygun veriler zayıf kalmış kavramsal incelemelere ışık tutacak türden bilgiler ön plana çıkmıştır. Üçüncüsü, toplumsal değişmenin mikro düzeyde değerlendirilmesi ile yetinilmemiş, ampirik bilgiler son yirmi yılın bu konulara ilişkin evrensel bulgularının ve kuramsal tartışmaların merkezine oturtulmaya çalışılmıştır.