Türkiye Selçuklu Devlet Adamları Çizgi Kitabevi Yayınları

Türkiye Selçuklu Devlet Adamları Çizgi Kitabevi Yayınları

Çalışmamızda ele aldığımız devlet adamları Selçuklu devletine önemli hizmetlerde bulunmuşlardır. Bu devlet adamları Selçuklu Sultanı II. Kılıçarslan döneminde devlet hizmetine girmişlerdir. II. Kılıçarslan döneminde (1155-1192) Selçuklu hükümet mekanizması içine giren birçok devlet adamı devletin çöküş dönemini de görmüştür. Araştırmamıza konu olan devlet adamları bu durumdadır. Güngörmüş devlet adamlarının ortadan kaldırılmasıyla bir devlet nasıl yıkılır sorusuna en güzel cevap, Sultan I. Alaeddin Keykubad ölünce (ö. 31 Mayıs 1237) Sadeddin Köpek tarafından büyük emirlerin katli ve sonraki siyasi olaylardır demek yerinde olur sanırız. Alaeddin Keykubad öldükten sonra, tahta çıkan II. Gıyaseddin Keyhüsrev'in devlet idaresinde lakayt durumu ve Sadeddin Köpek'in tasallutu ile güngörmüş emirler ortadan kaldırılmamış olsaydı, XIII. yüzyılda Anadolu'da Türk tarihinin akışı farklı olabilirdi. Ancak olmadı. Bu tarihten sonra, güngörmüş devlet adamlarının yerine tamamen kendini düşünen emirler peydâ olmuştur. Mesela Sadeddin Köpek, I. Gıyaseddin Keyhüsrev'in gayr-ı meşru oğlu olduğunu iddia ederken, Şemseddin İsfahanî merhum II. Gıyaseddin Keyhüsrev'in eşi Berduliye Hatun'u nikahına alacak kadar ileri gitmiştir. Muinüddin Süleyman Pervane küçük Sultan III. Gıyaseddin Keyhüsrev'i, kızı ile nikahlayarak Selçuklu tahtına kendi soyundan birisi geçirmenin planını yapmıştır. Daha çok acı olan bu devlet adamları aralarında iktidar mücadelesi yaparken iki küçük sultan II. İzzeddin Keykavus ve IV. Kılıçarslan Konya'da karşılaştıklarında birbirlerini özledikleri söyleyerek sarılıp ağlaşmaları, durumun vehâmetini göstermesi bakımında önemlidir. Kaht-ı ricâl dediğimiz şey bu olsa gerektir.