Vergi Hukukunda İştirakler Savaş Yayınları

Vergi Hukukunda İştirakler Savaş Yayınları

Mevcut yasal düzenlemeler çerçevesinde kurum kazançlarinin bir bölümü yasada belirlenmis kosullar ve sinirlar içinde Kurumlar Vergisi'nden istisna edilmistir. Istisna, kurum kazancina uygulanan objektif karakterli bir indirimdir.

Kurumlar Vergisi Yasasi'nin 5. maddesinin birinci fikrasinin (a) bendinde istirak kazançlari düzenlenmistir. Buna göre,
* Fonlarin katilma belgeleri ile yatirim ortaklarinin hisse senetlerinden elde edilen fon paylari hariç olmak üzere kurumlarin tam mükellefiyete tabi baska bir kurumun sermayesine katilmalari nedeniyle elde ettikleri kazançlar ile,
* Tam mükellefiyete tabi baska bir kurumun kârina katilma imkâni veren kurucu senetleri ile diger intifa senetlerinden elde ettikleri kâr paylari,
Kurumlar Vergisi'nden müstesnadir. Bu baglamda istirak kazançlari istisnasinin uygulanmasinda, kâr payi alan kurumun tam veya dar mükellefiyete tabi olmasinin önemi bulunmamakla birlikte, istirak edilen kurumun tam mükellef olmasi zorunludur. Dolayisiyla bir dar mükellef kurumdan, bir baska anlatimla kanuni ve is merkezi Türkiye disinda bulunan bir kurumdan kâr payi alan kurumlar söz konusu istisnadan yararlanmamaktadirlar.
Gerçekte istirak kazançlari, vergilemede mükerrerligin önlenmesi amaciyla Kurumlar Vergisi'nden istisna edilmistir. Istisnaya konu kazanç esas itibariyle kazancin elde edildigi ilk kurulusta Kurumlar Vergisi'ne tabi tutuldugundan, kazancin kâr dagitimi yoluyla intikali saglanan diger kurumlarda mükerrer vergilendirilmesinin önüne geçilmek istenmistir. Bu suretle, kurum kazancinin gerçek kisilere dogrudan intikali ve araya giren baska kurumlar araciligi ile dolayli intikali arasinda bir farklilik olmamasi saglanmaktadir. Bu nedenle Kurumlar Vergisi Yasasi'nin 15 ve 30. maddelerine göre tam mükellef kurumlarca; tam mükellef kurumlara ve Türkiye'de bir isyeri veya daimi temsilci araciligiyla kâr payi elde eden dar mükellef kurumlara dagitilan kâr paylarindan vergi kesintisi dâhi yapilmamasi öngörülmüstür.
"Vergi Hukuku'nda Istirakler" kavrami sadece istisnalar açisindan incelenecek bir konuyu ifade etmemektedir. Çünkü istirak kavrami daha çok hukuki açidan incelenmesi gereken bir olgu olarak karsimiza çikmaktadir.
Kurumlar Vergisi açisindan istiraklere iliskin hükümlerin karmasik bir yapida olmasi, istiraklerin vergilendirilmesi ve istirak kazançlari istisnasi uygulamasinda zorluklara neden olabilmektedir. Bu baglamda da özellikle vergisel açidan istiraklerin incelenmesi ve tanimlanmasi kaçinilmaz olmaktadir.
Dr. Ahmet Ak "Vergi Hukuku'nda Istirakler"i uzun ve yorucu bir çalisma ile incelemis ve bu çalismasini Savas Yayinevi araciligi ile üç bölüm ve 344 sayfadan olusan bir eser haline dönüstürmüstür. Söz konusu çalismada yer alan bölüm basliklari;
* Türkiye'de istiraklerin gelisim süreci ve konuya iliskin düzenlemeler,
* Istiraklerin vergi yasalari açisindan niteligi ve vergilendirilmesi,
* Holding (istirak) sirketleri ve vergilendirilmesi,
olarak belirlenmistir.
Her bölümde konuya iliskin hukuki mevzuat ve örnekli açiklamalar ve muhasebe kayit örnekleri yer almaktadir.
Çalismanin amaci, Türk Vergi Hukuku'nda istirakler ve vergilendirilmesi ile istirak kazançlari istisnasinin Kurumlar Vergisi Yasasi açisindan irdelenmesi, açiklanmasi ve tespit edilen eksiklerinin ortaya konmasidir. Söz konusu çalismanin önsözünde de vurgulandigi üzere "Küresel ekonomik gelismelere paralel olarak, vergi yasalarinda yapilan sürekli degisiklikler istirak kazançlarinin vergilendirilmesi konusunda da yogunlasmistir. Bu durum istirak kazançlarinin vergilendirilmesine iliskin yasa hükümlerinin, ülkemizin ekonomik ve toplumsal yapisina en uygun düzenlemeleri içermediginin bir göstergesi olarak algilanmis"tir.
Sayin Ak'in çalismasi ayrica çok genis bir kaynakçayi içermekte olup, konuya yönelik arastirma veyahut da özel çalisma yapanlar için ayri bir önem arz etmektedir.